องค์การ

องค์การ

ความหมาย

            องค์การ คือ หน่วยสังคมที่เกิดจากการรวมตัวของกลุ่มบุคคล โดยมีเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์เดียวกัน มีการจัดการอย่าง เป็นระบบร่วมกันทำกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่วางไว้

ลักกษณะองค์การ

 นักวิชาการได้ศึกษาวิเคราะห์องค์การในแง่มุมต่างๆ กันในหลายลักษณะ สรุป ได้ดังนี้

1. องค์การเป็นโครางสร้างของความสัมพันธ์ (Organization as a Structure of Relationship) แนวคิดนี้มององค์กรในลักษณะหน่วยงานย่อยต่างๆ ที่มีความสัมพันธ์กัน มีการกำหนดขอบเขตหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละหน่วยงานย่อย

 2. องค์การเป็นกลุ่มของบุคคล (Organization as a Group of People) แนวคิดนี้มององค์การว่าเป็นกลุ่มบุคคลที่มี เป้าหมายร่วมกัน บุคคลจะแสวงหาความร่วมมือจากบุคคลอื่นๆเสมอ ทำงานร่วมกับบุคคลอื่นก็เพื่อสนองความต้องการของตน

3. องค์การเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการ (Organization as a Function of Management) แนวคิดนี้มององค์การเป็น หน้าที่ส าคัญอย่างหนึ่งของผู้บริหารที่จะต้องทำการ จัดการเพื่อนำปัจจัยต่างๆขององค์การมาใช้ คือ คืน เงิน วัสดุและอุปกรณ์ ต่าง ๆ

 4. องค์การเป็นกระบวนการ (Organization as a Process) แนวคิดนี้มององค์การเป็นกระบวนการจัดกลุ่มงานที่มี ลักษณะคล้ายคลึงกันมารวมกันไว้ มีการแบ่งงานกันทำตามความถนัดและร่วมมือกันทำงาน

 5. องค์การเป็นระบบอย่างหนึ่ง (Organization as a System) แนวคิดนี้มององค์การเป็นระบบเปิดประกอบด้วยระบบย่อย ๆโดยมีปัจจัยนำเข้า (input) กระบวนการ (process) ผลผลิต (output) ข้อมูลย้อนกลับ (feed-back) และสิ่งแวดล้อม (environment)

องค์ประกอบขององค์การ มีดังนี้

1.กลุ่มบุคคล

2.มีเป้าหมายร่วมกัน

3. การกำหนดหน้าที่

 4. การแบ่งงานความสัมพันธ์ระหว่างกัน

โครงสร้างองค์การ (Organization Structure) หมายถึงระบบการติดต่อสื่อสารและอำนาจบังคับบัญชาที่เชื่อมต่อคนและกลุ่มคนเข้าด้วยกัน เพื่อทำงานร่วมกันจนบรรลุเป้าหมายขององค์การ

โครงสร้างขององค์การประกอบด้วยสิ่งต่าง ๆ ดังนี้

1. วัตถุประสงค์ (Objective)

2. ภาระหน้าที่ (Function)

3. การแบ่งงานกันทำ (Division of Work)

4. การบังคับบัญชา (Hierarchy)

 5. ช่วงของการควบคุม (Span of Control)

6. เอกภาพการบังคับบัญชา (Unity of Command)

รูปแบบองค์การ

รูปแบบที่เป็นทางการ เป็นองค์การที่มีการรวมตัวกันของกลุ่มอย่างมีระบบแบบแผนชัดเจน ครอบคลุมทุกส่วนของการปฏิบัติงานเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์

            รูปแบบที่ไม่เป็นทางการเป็นองค์การที่มีการรวมตัวกันของกลุ่มอย่างไม่มีระบบของการบริหารไม่กฎเกณฑ์ไม่ระเบียบข้อบังคับของการปฏิบัติงาน

ประเภทขององค์การ

 1. แบ่งตามความมุ่งหมายขององค์การ แบ่งได้ 4 ประเภท คือ

1.1 องค์การเพื่อประโยชน์ของสมาขิก (Mutual-Benefits)

1.2 องค์การธุรกิจ (Business Concerns)

1.3 องค์การเพื่อสาธารณะ (Commonweal Organization)

 1.4 องค์การเพื่อบริการ (Service Organization)

 2. แบ่งตามการจัดระเบียบภายในองค์การ (Formal Organization) เกิดจากความสัมพันธ์ส่วนบุคคลในกลุ่มองค์กรแบบเป็นทางการหรืออาจเกิดขึ้นในสังคมใดก็ได้

3. แบ่งตามลักษณะความเป็นเจ้าของ แบ่งได้ 2 ประเภท

 3.1 องค์การรัฐกิจ

3.2 องค์การธุรกิจที่เอกชนเป็นเจ้าของ

การจัดโครงสร้างขององค์การ

 1. โครงสร้างองค์การแบบหน่วยงานหลัก (Line Organization Structure)

 2. โครงสร้างองค์การแบบหน่วยงานหลักและหน่วยงานที่ปรึกษา (Line and Staff Organization Structure)

3. โครงสร้างองค์การแบบหน้าที่การวางเฉพาะ (Function of Organization Structure)

4. โครงสร้างขององค์การแบบคณะกรรมการ (Committee Organization Structure)

5. โครงสร้างองค์การแบบโครงการ (Project Organization Structure)

6. โครงสร้างองค์การแบบแมทริกซ์ (Matrix Organization Structure)

แนวโน้มโครงสร้างองค์การสมัยใหม่

 1. สายการบังคับบัญชาสั้นลง (Shorter Chan of Command)

2. ขนาดการควบคุมกว้างขึ้น (Wider Span of Control)

 3. ความเป็นเอกภาพของการบังคับบัญชาน้อยลง (Less Unity of Command)

 4. การมอบหมายงานและการให้คนมีอำนาจมากขึ้น (More delegation and empowerment)

 5. การกระจายอำนาจอย่างรวมอำนาจ (Decentralization with Centralization

 6. โครงสร้างขนาดเล็กอยู่ในโครงสร้างขนาดใหญ่ (Smallness with Bigness)

 7. ลดจำนวนที่ปรึกษาให้เหลือน้อยลง (Reduce Staff Component)

หลักการจัดองค์การ

 การจัดองค์การหมายถึง กระบวนการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างหน้าที่การงานของบุคลากร ความสัมพันธ์ระหว่างงาน ประเภทต่างๆสายงานการบังคับบัญชาอย่างชัดเจนที่ผู้บริหารและผู้ที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้กำหนด เพื่อใช้เป็นกรอบและทิศทางให้สมาชิกในองค์การได้ปฏิบัติเพื่อให้การปฏิบัติงานขององค์การดำเนินได้อย่างชัดเจน มีระเบียบและมีแบบแผนหลักการจัดองค์การโดยทั่วไปประกอบด้วp

1. นโยบายที่ชัดเจน

 2. มีการแบ่งงาน

 3. ก าหนดลักษณะของงานให้ชัด

 4. มีสายการบังคับบัญชา

 5. มีเอกภาพในการบังคับบัญชาหรือมีผู้บังคับบัญชาเพียงคน

 6. ช่วงของการควบคุม

 7. การประสานงาน

8. การยืดหยุ่น

 9. ความต่อเนื่อง

ความสำคัญของการจัดองค์การ

1. เพื่อแสดงให้เห็นถึงกระแสการไหลของงาน

 2. ช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานทราบถึงขอบเขตของงาน

3. เป็นกรอบที่เชื่อมโยงการทุ่มเทความพยายามที่จะปฏิบัติตามขั้นตอนการวางแผนและการควบคุมไปสู่ผลสำเร็จ

4. จัดวางช่องทางเพื่อการติดต่อสื่อสารและการตัดสินใจ

5. ป้องกันการทำงานที่ซ้ำซ้อนและขจัดข้อขัดแย้งในหน้าที่การงา

 6. ช่วยให้มองภาพความสัมพันธ์ระหว่างงานผู้ปฏิบัติงานและเป้าหมายขององค์การ

ประโยชน์ของการจัดองค์การ

1. การตอบสนองความต้องการทางสังคม

2. การตอบสนองความต้องการทางวัตถุ

2.1. เพื่อเพิ่มกำลังความสามารถ

2.2. เพื่อช่วยให้มีการปฏิบัติงานที่รวดเร็วและแข่งกับเวลา

การพัฒนาองค์การ

 การพัฒนาองค์การคือความพยายามเปลี่ยนแปลงอย่างมีแผนทั่วทั้งองค์การโดยเริ่มจากฝ่ายบริหารระดับสูง เพื่อเพิ่มความมีประสิทธิภาพและความเจริญเติบโตขององค์การโดยการสอดแทรกสิ่ง ที่ได้มีการวางแผนไว้แล้วเข้าไปในกระบวนการรของ องค์การด้วยการใช้ความรู้ทางด้านพฤติกรรมศาสตร์

ขั้นตอนในการพัฒนาองค์การ

การพัฒนาองค์การควรดำเนินการเป็น 3 ขั้นตอนคือ

1. การวิเคราะห์ปัญหาขององค์การ

2. การสอดแทรกวิธีการใหม่ๆเข้าไปเพื่อพัฒนาองค์การ

3. การบำรุงรักษาวิธีการใหม่ๆนั้นให้คงอยู่ตลอดไป

                                                                                       ขอบคุณ www.cyberu.northcm.ac.th

                                                                                      สืบค้นเมื่อวันที่ 1/พฤศจิกายน/2560